بسم‏الله ‏الرحمن‏ الرحیم

عملیات مسلم ا‏بن‏ عقیل^(ع)

شناسنامه عملیات:

1- منطقة عملیاتی: جبهة میانی، استان ایلام، منطقة عملیاتی سومار.

2- زمان: نهم مهر سال 1361.

3- رمز عملیات: یا ابالفضل‏العباس^(ع).

4- ساختار و سازمان: هدایت و فرماندهی از سوی قرارگاه مشترک ظفر به فرماندهی محمدابراهیم همت، تحت نظارت قرارگاه تاکتیکی نجف غرب با به‏کارگیری لشکر نصر سپاه و 2 تیپ ارتش.

5- اهداف کلی عملیات: تصرف ارتفاعات سرکوب مرزی و مناطق اشغالی، برداشتن دید و تیر دشمن از عقبة خودی (شامل: شهر سومار و جاده‏های مواصلاتی) و تسهیل عملیات آتی.

6- نقشة منطقة عملیات:

مقدمه

نتايج عملیات رمضان و محقق نشدن كامل اهداف اين عملیات نشان داد که اولاً دشمن سعی دارد با بهره‏گیری از نیروی زرهی و آتش سنگین توپخانه، هر گونه عملیات گسترده یا محدود در دشت باز را کنترل کند و از بین ببرد و ثانیاً  ادامة جنگ با اتکا به تاکتیک‏های فتح‏المبین و بیت‏المقدس دیگر امکان‏پذیر نبود و لزوماً بایستی تاکتیک‏هایی ویژه بر مبنای شرایط زمین، نحوة پدافند دشمن و عمق و استحکامات به هم پیوستة او اتخاذ شود. بر این اساس، با توجه به تمرکز دشمن و بسته شدن راهکارها در جنوب، تدبیر اجرای چند عملیات محدود در طول مرز، به خصوص مناطق عملیاتی غرب به منظور حفظ حالت تعرض نیروهای خودی و سلب فرصت از دشمن برای بازسازی یگان‎های منهدم شده و همچنین وارد نمودن تلفات و ایجاد خستگی و فرسایش در نیروهای دشمن، تجزیة دشمن و جلوگیری از عمل متمرکز او و در نهایت مختل نمودن افکار دشمن، در دستور کار فرماندهان جنگ قرار گرفت. بدین منظور، اجرای دو عملیات محدود «مسلم‏بن‎عقیل^(ع)» و «محرم» در دو منطقة مهم تحت اشغال دشمن و مسلط بر عمق منطقة خودی شامل ارتفاعات مرزی منطقة عملیاتی سومار و جبل حمرین در محور عین‏خوش- موسیان، مبنای کار قرار گرفتند و در گام نخست عملیات مسلم‌بن‌عقیل^(ع) به عنوان نخستین حرکت در این روند، در منطقة سومار به اجرا گذاشته شد.[1]

وضعیت عمومی و جغرافیایی منطقة عملیات

منطقة عملياتي مسلم‏بن‏عقيل^(ع) در امتداد نوار مرزی غرب شهر سومار از میان‏تنگ در سمت چپ تا سلمان‏کشته در راست منطقه، قرار داشت. در حقیقت شهر سومار که در حدود 150 كيلومتري شهر اسلام‏آباد و 205 كيلومتري شهر کرمانشاه واقع است، در قلب منطقة عملياتي مسلم‌بن‌عقیل^(ع) قرار داشت. منطقه‏ای که از حیث کاربرد نظامی به دلیل وجود ارتفاعات سرکوب مرزی و همچنین داشتن سیطره و دست برتر برای طرفی که در نبرد این ارتفاعات را در اختیار داشت، ارزش و اهمیت بسیار بالایی داشت. این منطقه از شمال، به نفت‏شهر؛ از غرب، به شهر مندلي عراق؛ از جنوب، به ميمك و از شرق، به شهر سومار محدود مي‏شد. منطقة در نظر گرفته شده برای عملیات، داراي پستي و بلندي‏ها و ارتفاعات بسياري است که کم‌ترین آن حدود 100 متر و بالاترین آن حدود 400 متر بلندی دارد. سلسله‌ارتفاعات كهنه‏ریگ به عنوان مهم‏ترین ارتفاعات منطقه، شامل: ارتفاعات سلمان‏كشته، سانواپا، واروالین، قلعه‏مین و قلعه‏جوق [a1] (كله‏قندي) می‏گردید که در بخش شمالی منطقة عملیات قرار داشتند. ارتفاعات میان‏تنگ نیز شامل: گيسكه، كله‏شوان و دروازه بود که در بخش جنوبی منطقة عملیات و رودخانه كنگیر واقع شده بودند. اين ارتفاعات از سمت عراق بر منطقه و شهر مرزي سومار ايران و از سمت ایران بر منطقه و شهر مندلی و به ویژه اراضي مسطح منطقة مندلي عراق واقع در غرب سه ارتفاع گيسكه، كله‏شوان و دروازه، اشراف كامل دارند. شیب ارتفاعات گیسکه و کهنه‏ریگ به سمت عراق و شهر مندلی ملایم بوده ولی به سمت ایران، بریده‏بریده و در بعضی جاها دیوارمانند بود. در جنوبی‏ترين حد منطقة عملياتي نیز ارتفاعات حیدک و سیدك در شمال رودخانه كاني‏شیخ قرار داشتند.

ارتفاعات اين منطقه با طول حدود 22 كيلومتر، براي نیروهای نظامي ايران از چند نظر حائز اهمیت بود:

1- اهميت فراوان آن از نظر تسلط نظامي بر منطقه، زیرا با تصرف و قرار گرفتن نیروهای خودي روي این ارتفاعات، ضمن پیدا کردن دید و تیر، دشمن را نیز مجبور به عقب‏نشيني از نقاط سرکوب و استقرار در دشت کرده و بدين ترتیب تسلط بر دشمن كامل مي‏شد.

2- تسلط بر ارتفاعات سرکوب مرزی منطقه، نزديك شدن به شهر مندلي عراق را به دنبال داشت كه اين خود، تهديدی براي این محور (به عنوان محور وصولی به بغداد پايتخت عراق)، از جنبة تبليغاتي پيامدهاي مهمي را براي ایران به ارمغان مي‏آورد.

ارتش عراق در عقب‏نشيني خود به نوار مرزی و نقاط سرکوب در 22 خرداد 1361 با حفظ نيروهاي خود روي اين ارتفاعات، علاوه بر تهديد دائمي سومار، شهرهاي قصرشيرين و نفت‏شهر را نیز همچنان در زير ديد و تير خود داشت. از اين‏رو، ارتباط اين منطقه با مناطق شمالي، با مشكلاتي روبه‏رو بود.[2]

استعداد کلی دشمن در منطقه

به طور کلی سپاه دوم ارتش عراق در منطقه مقابل قرارگاه تاکتیکی نجف غرب مستقر بوده و یگان‏های عمدة آن شامل: تیپ(-) 29 از [a2] لشکر 4 پیادة ‏کوهستانی، لشکر 2 پیادة ‏کوهستانی و لشکر 12 زرهی بودند.[3] بخش عمدة مسئولیت منطقة عملیاتی مسلم‌بن‌عقیل(ع)، در مأموریت لشکر 12 زرهی قرار داشت که دارای 4500 نفر از نیروهای جیش‏الشعبی بود. بر اساس اطلاعات به دست آمده از مدارک و کالک‏های دشمن و بنا بر آخرین شناسایی‏های انجام شده در منطقة عملیاتی مسلم‌بن‌عقیل^(ع)، لشکر 12 زرهی با استعداد زیر در منطقه پدافند می‏کرد:

1- تیپ 3 گارد مرزی از لشکر 2؛

2- تیپ 412 مأمور به لشکر 12؛

3- تیپ 46 از لشکر 12؛

4- تیپ 418 از لشکر 8 مأمور به لشکر 12؛

5- 14 گروهان تکاور از لشکر 12؛

6- تیپ 50 زرهی از لشکر 12 (احتیاط کلی منطقه)؛

7- گردان تانک ابن هیثم از تیپ 46 (احتیاط کلی منطقه)؛

8- بیش از 20 گردان توپخانه.[4]

سازمان رزم عملیات

قرارگاه تاکتیکی نجف غرب با ایجاد قرارگاه تاکتیکی مشترک ظفر، مسئولیت هدایت عملیات را بر عهده داشت. این قرارگاه با سازماندهی یگان‏های رزم و پشتیبانی رزم در قالب سه قرارگاه فرعی شامل قرارگاه‏های ظفر 1 تا 3، اجرای عملیات را بر عهده داشت:[5]

1- قرارگاه ظفر 1 شامل: تیپ 27 محمدرسول‏الله^(ص) سپاه، تیپ 55 هوابرد و یک گردان(-)[a3]  لشکر 30 زرهی سپاه؛

2- قرارگاه ظفر 2 شامل: تیپ 31 عاشورا سپاه، یک گردان(+[a4] ) تیپ 4 لشکر 81 زرهی[6] و یک گروهان تانک لشکر 30 زرهی سپاه؛

3- قرارگاه ظفر 3 شامل: تیپ 21 امام رضا^(ع) سپاه و یک گروهان تانک لشکر 30 زرهی سپاه؛

4- یگان‏های احتیاط شامل:

الف- تیپ 18 جوادالائمه^(ع)؛

ب- لشکر 30 زرهی به استعداد 2 گردان؛

5- پشتیبانی‌ها شامل:

الف- مهندسی رزمی قرارگاه تاکتیکی نجف غرب؛

ب- توپخانه صحرایی شامل:

(1) تعداد 4 گردان [شامل: 11 آتشبار] از ارتش؛

(2) تعداد 2 گردان [شامل: 6 آتشبار] از سپاه پاسداران.

پ- جهاد سازندگی استان‏های خراسان و گیلان؛

ت- هوانیروز ارتش (تیم آتش و تیم ترابری و پشتیبانی)؛

ث- نیروی هوایی ارتش (پشتیبانی هوایی و پدافند هوایی).[7]

طرح‌ریزی عملیات

با توجه به تصمیم و تدبیر فرماندهان پس از اجرای عملیات رمضان برای انجام عملیات‏های محدود، برنامه‏ریزی برای انجام عملیاتی محدود و موفق در منطقة غرب در دستور کار فرماندهان قرار گرفت. عملیات محدودی که هدف از اجرای آن آزادسازی ارتفاعات مهم مرزی غرب سومار به ویژه ارتفاعات کهنه‏ریگ و تصرف ارتفاعات گیسکه مشرف به شهر مندلی عراق بود. به دلیل همزمانی انجام این عملیات با ایام شهادت حضرت مسلم^(ع) در سال 60 هجری، نام «مسلم‌بن‌عقیل^(ع)» بر آن نهاده شد.

در شرایطی که دشمن در تجاوز به منطقه، ارتفاعات مرزی سرکوب و مهم منطقه را تصرف کرده و علاوه بر حفظ تسلط خود بر منطقه، بخش زیادی از توان نیروهای خودی را به خود مشغول ساخته بود، اجرای عملیات برای بازپس‏گیری و تسلط یافتن بر دشمن، ضروری می‏نمود. با توجه به این مهم، گرفتن این ارتفاعات از دست دشمن و قرار دادن او در دشت و نزدیک نمودن نیروهای خودی به شهر مندلی و تسلط بر این منطقه که یکی از محورهای وصولی به بغداد محسوب می‏شد، از نظر تبلیغاتی برای نیروهای خودی پیروزی بزرگی محسوب می‏شد.

در طراحی این عملیات، با توجه به نتایج شناسایی‏ها و بررسی وضعیت منطقه، ارتفاعات و نقاط مهم منطقه شامل تنگه‏های «سانواپا» و «میان‏تنگ» و ارتفاعات «سانواپا»، «سلمان‏کشته» و «گیسکه»، مد نظر قرار گرفت. بر این اساس، مرکز منطقة عملیات از ارتفاع سانواپا تا ارتفاع کله‏شوان که در جناح چپ منطقة سومار قرار داشت، به قرارگاه ظفر 1 متشکل از تیپ‏های 27 محمدرسول‏الله^(ص) سپاه و 55 هوابرد شیراز ارتش واگذار شد. بیشترین نقاطی که در طرح مانور اهمیت داشت و ممکن بود نیروی خودی از همان نقاط ضربه‏پذیر باشد، تنگه سانواپا و ارتفاع سلمان‏کشته بود. به همین دلیل مأموریت این محور که محور شمالی محسوب می‏شد، به قرارگاه ظفر 2 متشکل از تیپ 31 عاشورا سپاه و گردان(+) تیپ 4 لشکر 81 زرهی ارتش داده شد. همچنین محور جنوبی عملیات شامل ارتفاعات دروازه، حیدک و سیدک که نقش تأمینی و تکمیلی جناح چپ محسوب می‏گردیدند، به تیپ 21 امام رضا^(ع) سپاه یگان تشکیل دهندة قرارگاه ظفر 3 سپرده شد. تیپ 18 جوادالائمه^(ع) و لشکر 30 زرهی سپاه هم به عنوان یگان احتیاط قرارگاه ظفر، منظور شده بودند.

اهداف عملیات

1- آزادسازي ارتفاعات و مناطق اشغالی به منظور رسیدن به مرزهاي بين‌المللي؛

2- پيدا كردن امكان ديد و تير به جاده‏هاي مواصلاتي دشمن و شهر مندلی عراق و تهدید نسبی محور وصولی بغداد با تصرف بلندترین ارتفاعات منطقه؛

3- رفع تسلط و ديد و تير دشمن روی عقبه‏هاي خودی شامل: مواضع، جاده‏ها و شهر سومار؛

4- از بین بردن تمرکز نیروهای دشمن در جنوب با گشودن جبهة جدید در منطقة میانی؛

5- انهدام نیروهای دشمن در منطقه؛

6- تسهیل عملیات آتی در راستای راهبرد تنبیه و تعقیب متجاوز.[8]

دلایل عمدة انتخاب منطقة نبرد

1- تطابق شرایط زمین منطقه با مانور نیروهای پیاده خودی به دلیل وجود ارتفاعات و شیارهای متعدد؛

2- نامناسب بودن زمین برای استفادة دشمن از واحدهای زرهی؛

3- کیفیت پایین نیروهای دشمن در خطوط پدافندی منطقه با توجه به عشایری بودن عمدة نیروها؛

4- وادار نمودن دشمن به انتقال بخشی از نیروهای کیفی خود از منطقة جنوب به مناطق میانی.

شرح مختصر عملیات

رزمندگان اسلام عملیات مسلم‌بن‌عقیل^(ع)[9] را در ساعت 01:30 بامداد روز جمعه نهم مهرماه 1361 با رمز یا ابالفضل‏العباس^(ع) آغاز کردند و با عبور از معبرهای ایجاد شده خود را به خطوط دفاعی دشمن رساندند و سپس با شکستن این خطوط، به عمق منطقه نفوذ و پیشروی کردند و به تصرف اهداف پرداختند.

قرارگاه ظفر 1 متشکل از تیپ 27 محمدرسول‏الله^(ص) و تیپ مستقل 55 هوابرد شیراز، در محور گیسکه (محور میانی منطقه) وارد عمل شد. باوجود اینکه در طرح‌ریزی این جبهه به دلیل محدودیت راهکار، مشکل‏ترین قسمت عملیات برآورد شده بود، مواضع دشمن به راحتی فرو ریخت و ارتفاع گیسکه تصرف شد. نیروهای خودی در این قسمت با استفاده از تکنیک‏های صعود از ارتفاع، خود را به مواضع دشمن رساندند و سپس سایر مواضع دشمن در ارتفاعات قلعه‏ مین، قلعه‏ جوق، واروالین، میان‏تنگ، کله‏شوان، تپه 343 مثلثی را تصرف کردند. البته در محور میان‏تنگ به دلیل آماده‏باش دشمن، پاسگاه عراقی دوله‏شریف واقع در پایین ارتفاع قلعه‏ جوق و پاسگاه ایرانی کومه‏سنگ، همچنان در دست دشمن باقی ماند.

قرارگاه ظفر 2 متشکل از تیپ 31 عاشورا سپاه و گردان(+) تیپ 4 لشکر 81 زرهی ارتش، که مأموریت اصلی آن در شمال منطقه، تأمین جناح راست عملیات بود، مأموریت خود را از دو محور آغاز کرد. نیروهای این قرارگاه در محور اول (سمت راست)، توانستند با درگیری اندک به اهداف خود برسند. در محور دوم نیز که هدف اصلی آنان تصرف تپه 320 واقع در جادة سانواپا بود، توانستند با تأخیر به اهداف خود دست یابند و آن را تصرف کنند.

قرارگاه ظفر 3 با استفاده از تیپ 21 امام رضا^(ع) در جبهة جنوبی منطقه، موفق شد ارتفاعات حیدک و سیدک و دروازه را بدون درگیری تصرف، تأمین و در منطقه پدافند نماید.

دشمن در طول روز اول عملیات در محور میان‏تنگ، 9 بار اقدام به پاتک کرد که هر بار با تحمل تلفات سنگین، وادار به عقب‏نشینی شد. از جمله مشکلاتی که می‏توانست موفقیت کسب شده را تهدید نماید، بمباران هوایی دشمن بود که با توجه به ابری بودن هوا در روز اول عملیات، این نگرانی رفع گردید.

رزمندگان قرارگاه ظفر 2 در اجرای تکمیل عملیات، در شب و روز دوم عملیات موفق شدند ارتفاع کرم‏ژیله را تصرف کنند. برای تصرف ارتفاع کرم‏ژیله واقع در بین سانواپا و سلمان‏کشته، با توجه به تسلط و دید و تیر آن روی نیروهای خودی، این قرارگاه موفق شد با استفاده از بخشی از نیروها و واحد زرهی و همچنین پشتیبانی آتش توپخانه، طی یک درگیری 6 ساعته با وارد نمودن تلفات زیاد به دشمن، این ارتفاع را تصرف نماید. علاوه بر این، نیروهای این قرارگاه در یک تهاجم سریع ارتفاع سلمان‏کشته را نیز در این روز از چنگ دشمن خارج کردند. لکن پاتک‏های سنگین و مداوم دشمن اجازة استقرار کامل نیروها را نداد و دشمن بار دیگر بخشی از این ارتفاع را تصرف کرد. البته با توجه به اجرای تیر مستقیم تانک‏های خودی روی مواضع دشمن در این بخش، تلفات قابل توجهی به دشمن وارد شد.

نیروهای قرارگاه ظفر 1 (تیپ 27) نیز در شب و روز دوم عملیات برای اصلاح و تکمیل خطوط متصرفه و تسلط بیشتر بر تنگه میان‏تنگ، با اجرای عملیاتی پاسگاه دوله‏شریف در 10 کیلومتری شهر مندلی عراق و جادة آسفالته نفت‏خانه به مندلی و ارتفاعات مشرف بر این جاده را تصرف کردند. با آزاد شدن پاسگاه و جادة فوق، راه تدارکاتی نیروهای خودی باز شد و هرگونه تهدید از آن برداشته شد.

در عملیات این روز نیروهای عراقی به اندازه‏ای وحشت‏زده، نگران و سردرگم بودند که در اقدامی شتاب‏زده، به اشتباه مواضع نیروهای خود را گلوله‏باران کردند، به‏طوری‏که کشته و مجروح شدن بسیاری از عراقی‏ها و انهدام دو انبار مهمات، از نتایج این شتاب‏زدگی بود.[10]

در شب سوم عملیات، قرارگاه ظفر 2 برای تصرف کامل ارتفاع سلمان‏کشته که از مهم‏ترین ارتفاعات منطقه بود، با استفاده از دو گردان تیپ احتیاط 18 جوادالائمه(ع) و عبور دادن آنها از خط دو گردان در خط تیپ 31 عاشورا[a5] ، عملیات تهاجمی خود را در ساعت 04:30 بامداد به مواضع دشمن آغاز کرد. این دو گردان تا سنگرهای دشمن پیشروی کرده و باوجود هوشیاری نیروهای دشمن و تیراندازی تانک‏ها و تیربارهای آنها از ارتفاعات کناری که باعث کند شدن حرکت آنها شده بود، توانستند دشمن را در ساعت 10:00 صبح به عقب برانند. لکن پاتک سنگین دشمن که با استفاده از نیروهای احتیاط و پشتیبانی آتش شدید توپخانه انجام شد، باعث شد نیروهای خودی نتوانند مواضع تصرف شده را تثبیت کنند و در نتیجه به مواضع قبلی خود بازگشتند.

در روز سوم، دشمن در منطقة قرارگاه ظفر 2 علاوه بر پاتک در منطقة سلمان‏کشته، پاتک سنگین دیگری را نیز در منطقة سمت راست ارتفاعات کهنه‏ریگ به اجرا گذاشت، به طوری که تانک‏های دشمن تا حدود 10 متری سنگرهای خودی پیشروی کردند، اما مقاومت سرسختانه نیروهای خودی سبب شد دشمن ضمن تحمل تلفات سنگین، مجبور به عقب‏نشینی شود و 120 تن از آنان به اسارت درآیند.[11]

در روز چهارم، پاتک‏های دشمن علاوه بر محورهای سلمان‏کشته و کهنه‏ریگ، در محور گیسکه  نیز با پشتیبانی آتش سنگین توپخانه و هواپیماها، برای بازپس‏گیری بخش‏های میانی سلسله ارتفاعات مشرف بر شهر مندلی عراق و توسعة آن در جناحین کماکان ادامه داشت. ولی دشمن از این تلاش‏ها جز دادن تلفات سنگین و از دست دادن تجهیزات و همچنین دادن 155 نفر اسیر، نتوانست موفقیتی کسب نماید. در این درگیری‏ها، رزمندگان اسلام دو دستگاه تانک تی 62 دشمن را به غنیمت گرفتند.

 نتیجة عملیات تا پایان روز چهارم و پنجم به این ترتیب بود که: با باقی ماندن ارتفاع سلمان‏کشته در دست دشمن، جناح راست محورهای سانواپا و واروالین تهدید می‏شد. ضمن اینکه پاسگاه‏های میان‏تنگ و کومه‏سنگ نیز در دست دشمن قرار داشت. البته تا این مرحله، علاوه بر وارد نمودن تلفات و ضایعات و انهدام پاسگاه‏های مرزی دشمن و به غنیمت گرفتن بخش قابل توجهی از تجهیزات از جمله یک عراده هویتزر 122میلیمتری توپخانه و در مجموع 275 نفر اسیر از دشمن، بیش از 150 کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی ایران آزاد گردید.[12]

در روز ششم، نیروهای تیپ 27 از قرارگاه ظفر 1، در عملیاتی محدود و تکمیلی در محور سانواپا و میان‏تنگ، موفق شدند پاسگاه راهبردی میان‏تنگ و خاکریز مسلط به جادة آسفالتة مندلی به نفت‏شهر را دوباره تصرف کنند و علاوه بر وارد نمودن تلفات و ضایعات، یک دستگاه تانک نیز به غنیمت بگیرند. این اقدام با عکس‏العمل عراق به انجام پاتک با پشتیبانی هوایی و توپخانه مواجه شد که با هوشیاری رزمندگان اسلام و عکس‏العمل بموقع آنان، دشمن ضمن دادن تلفات و ضایعات، با به جا گذاشتن یک دستگاه تانک و دادن 2 اسیر، مجبور به عقب‏نشینی شد. در این روز برای اولین بار در طول عملیات، هواپیماهای خودی وارد عمل شدند و مواضع و مناطق و تأسیسات نظامی شهر مندلی و اطراف آن را بمباران کردند.[13]

دشمن در ادامه پاتک‏های مکرر خود، در روز هفتم نیز اقدام به انجام چند پاتک کرد که با آرایش مناسب نیروهای خودی و پشتیبانی آتش پرحجم توپخانه، این پاتک‏ها دفع شد و تعداد 10 نفر به اسارت درآمدند. در جریان درگیری‏های این روز دو فروند بالگرد عراق و یک فروند بالگرد هوانیروز ارتش ایران، مورد اصابت قرار گرفته و سقوط نمودند.[14]

صحنة درگیری و تبادل آتش میان نیروهای خودی و ارتش عراق در روز هشتم همچنان ادامه داشت، لکن نیروهای خودی در روز نهم با تهاجم در جبهة سانواپا، ضمن پیشروی، خسارات و ضایعات سنگینی به دشمن وارد کرده و به طور کامل به منطقة سانواپا مسلط شدند. در ارتفاعات کانی‏شیخ و ارتفاعات مشرف به شهر مندلی در جنوب منطقه نیز نیروهای خودی با کمک خلبانان هوانیروز، در یک حملة سریع خسارات و تلفات سنگین به دشمن وارد کردند و تعداد 10 نفر را به اسارت گرفتند.[15]

پاتک‏های عراق در روزهای دهم، یازدهم و دوازدهم، برای تصرف ارتفاعات مهم و سرکوب منطقه همچنان ادامه داشت. این پاتک‏ها در حالی انجام می‏گرفت که با آمادگی کافی نیروهای خودی، دشمن برای رسیدن به اهداف خود ناکام ماند. با پایان یافتن تلاش دشمن و شروع ایجاد استحکامات در خطوط جدید، عملیات رزمندگان نیز با اعلام وضعیت پدافندی در این منطقه پایان یافت و نیروها به استحکام مواضع خود پرداختند.[16]

نتایج و دستاوردهای عملیات

1- آزادسازی حدود 150 کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی ایران از جمله پاسگاه‏های مرزی و 30 کیلومتر مربع از خاک عراق؛

2- تأمین دشت سومار و تسلط بر شهر و منطقة مندلی عراق با تصرف ارتفاعات سرکوب منطقه و فراهم شدن امکان پیشروی در عمق خاک عراق؛

3- اجرای تدبیر تعقیب و تنبیه متجاوز با ورود به خاک عراق؛

4- انهدام نیروهای دشمن در منطقه با کشته و زخمی نمودن حدود 1000 نفر و به اسارت گرفتن 275 نفر؛

5- انهدام بخش قابل توجهی از ادوات زرهی و تجهیزات دشمن؛

6- ساقط نمودن 2 فروند هواپیما و 2 فروند بالگرد؛

7- به غنیمت گرفتن تعدادی تانک و توپ و مقدار زیادی سلاح و مهمات و تجهیزات انفرادی.

پایان